Hikâyeye göre, bundan 15 yıl önce genç Arthur şehrin en iyi diş hekimlerinden biri olan John’a muayene olmak için başvurur.

Dişlerindeki sorun giderildikten sonra doktor ile hasta sohbete başlarlar. Sohbet dönüp dolaşıp dünyadaki değişime, teknolojik gelişmelere ve ticarete gelir. Arthur’un yakın bir gelecekte tüm dünyada iletişiminin, bankacılığın ve ticaretin çevrimiçi ortamlara taşınacağı iddiası üzerine tecrübeli, civarda ün yapmış ve zengin diş hekimi gülümser.

Arthur bu hafif alaycı gülümsemeye sıcacık bir bakışla karşılık verir ve ‘Neden gülümsediğinizi anlıyorum. Ne de olsa siz başarılı ve saygın bir hekimsiniz, bense daha 17 yaşında deneyimsiz bir genç. Yerinizde olsaydım ben de sizin gibi düşünür ve fikirlerime pek de önem vermezdim… Ama size bir soru sormama izin verin.’

‘Şu an icra ettiğiniz mesleğinizi kaç yaşında seçtiniz ?’

John duraksar ve hafifçe başını sallayıp ‘Anlıyorum genç adam’ der.

Arthur ayrıldıktan sonra, John düşüncelere dalar. Kendisine ün ve saygınlık kazandıran ve ömrü boyunca başarıyla ifa ettiği mesleğini 17 yaşında seçtiğini fark ettiği an onun için bir dönüm noktası olmuştur. Dışarıdan başarılı ve prestijli görünen hayatı onu gerçekte mutlu etmiş midir?

İnsan olarak mantık yürütmemizi, muhakeme ve analiz yapabilmemizi sağlayan ve beynimizde en son evrimleşen alın lobumuz yani frontal beyin bölgemiz dünyadaki diğer canlı türlerle karşılaştırıldığında büyüklük farkı aşikârdır. Davranış ve duygularımızı yönetebilmemizi, dürtülerimize karşı koymamızı, öz denetimimizi, empati ve plan yapmamızı, deneyimlerimizden öğrenebilmemizi sağlayan frontal beyin bölgemiz kaç yaşında olgunlaşıyor dersiniz? Genel kabul gören reşitlik yaşı 18 olduğuna göre 18 doğru bir tahmin olabilir diye düşünüyor olabilirsiniz.

Ne yazık ki yanıldınız. Nörobilimsel olarak incelendiğinde, frontal beyin korteksimizin bağlantılarının tamamlandığı en erken yaş 21. Bu süreç erkeklerde 25 yaşına kadar uzayabiliyor.

Buna göre hayatımızın geri kalanını büyük oranda nasıl yaşayacağımıza 20 yaş öncesi karar veriyor olmamız garip değil mi?

İnsan türünde muhakeme yetisinin ortalama 24 yaştan önce henüz tam olarak gelişmemiş olması bugün bilimsel bir gerçek. İstatistiklere göre tam da bu nedenle, kişinin eyleminin sonucunu hesaplayamayacağı yaşlarda madde bağımlılığı, araba kazaları, istenmeyen gebelik ve terör örgütü katılımı diğer yaşlara göre çok daha sık görülüyor.

Peki, inşaat alanını andıran beyni ve inişli çıkışlı hormonlarıyla kendini tanıma yolculundaki genç insanları sınavdan sınava koşturup geleceğini doğru bir şekilde planlamasını beklemek ne derece anlaşılır?

Beynin hangi yaşta mature olduğunu bilmek ne işimize yarayabilir? İlk akla gelenlerden 2 tanesi aşağıda.

30’lu, 40’lı ve hatta 50’li yaşlarda olup beynin olgunlaşmadan önce seçtiğin meslekle yıllardır mutsuz yaşadığını fark edersen bir a-ha anı yaşayabilirsin. Kendini affedebilir, cesaretini toplayabilir ve yeni farkındalıklarla bambaşka bir gelecek kurgulamaya adım atabilirsin.

14 yaşında lise giriş sınavında yarışan, 18 yaşında mesleğine karar vermeye zorlanan genç insanların kendilerini ve dünyayı tanımalarına onlara dikkatini ve sevgini daha fazla vererek destek olabilirsin.

Beynimizin kullanma kılavuzunu keşfettikçe her adımda hem kendimize hem de bizden farklı düşünen ve davrananlara hoşgörümüzün artacağına inanıyorum. Nörobilim, insan ve hayatla ilgili sonraki yazılarımda buluşmak dileğimle.

| Serra Uslu